Atatürk’ün Altın Anahtarı

Sümerbank, Özel bütçenin temelini oluşturan Katma bütçeli idare uygulamasının başladığı 11 Temmuz 1933 yılında kendileri tarafından Sümerbank ismi verilen ve Türkiye’de devlet eliyle kurulan bu ilk basma fabrikasını 9 Ekim 1937’de bizzat Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından altın anahtarla açılmıştır.

Sümerbank’ın ilk büyük kompleksi 1935 yılının Eylül’ünde Adana’da kurulmuştu. Türkiye Cumhuriyetinin ilk kamu yatırımı olan bu kompleks’in inşası için Sayın İsmet İNÖNÜ Sovyetler birliğinden 8,5 milyon liralık kredi almış ve yapının tasarımını da gene Sovyetler birliğine yaptırmıştı.
Sümerbank, ATATÜRK ‘ün ekonomik devriminin ilk mihenk taşı olma özelliğinin yanında halk tasarrufuyla oluşturulmuş Türkiye’nin ilk ve modern anlamda tekstil kuruluşu olarak büyük bir üne kavuşmuştur.

“9 EKİM 1937 ATATÜRK NAZİLLİ SÜMERBANK BASMA FABRİKASI’NDA”

Nazilli Basma Fabrikası, Nazilli Bozdoğan yolu üzerinde 65000 metrekarelik bir alanda kurulmuştur. 9 Ekim 1937’de Saat 14.00 sularında Nazilliye gelen ATATÜRK büyük bir törenle açılışı gerçekleştirmiştir.

ATATÜRK,
Ege manevraları için bölgede bulunan ordu komutanlarıyla ve yöneticilerle birlikte açılışa gelmiştir. Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi ÇAKMAK, İkinci Ordu Müfettişi Orgeneral İzzetin ÇALIŞLAR, Genelkurmay Asbaşkanı Asım GÜNDÜZ, Jandarma Genel Komutanı Naci İLDENİZ gibi komutanlar ve Trakya Umum Müfettişi General Kazım DİRİK ile İzmir Valisi GÜLEÇ, Başvekil Vekili Celal BAYAR, İsmet İNÖNÜ, Afet İNAN, Kütahya Milletvekili Recep PEKER, Ziraat Vekili Şakir KESEBİR, Dahiliye Vekili ve CHP Genel Sekreteri Şükrü KAYA, Nafıa Vekili Ali ÇETİNKAYA, Hariciye Vekili Tevfik Rüştü ARAS, Milli Müdafaa Vekili Kazım Özalp, Maliye Vekili Fuat AĞRALI, Kültür Vekili Saffet ARIKAN, Gümrük ve İnhisarlar Vekili Ali RANA, Orman Umum Muhafaza Komutanı Korgeneral Seyfi gibi nerdeyse devletin bütün askeri ve sivil erkanı tam kadro ATATÜRK ’le birlikte Nazilli’dedir.
ATATÜRK ’ün açılışını yaptığını ilk ve son fabrika olan Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası’nın açılışına verilen önem, asker-sivil neredeyse bütün devlet erkânın açılışa katılmasından da bellidir.

Nazilli Basma Fabrikası istasyonunda fabrika yetkililerince karşılanan ATATÜRK ’ün ilerlediği istasyondan fabrika müdüriyet binasına kadar parke döşenmiş yolun her iki yanında halk düzenli bir şekilde sıralanmıştır.

Sıraya geçmiş küçük kızlar ellerinde pamuk dallarıyla misafirlerini karşılamışlar ve bunları Atatürk’e hediye etmişlerdir.
Fabrika binası ve meydanlar bayraklarla süslenmiştir. ATATÜRK, yanındakilerle birlikte fabrikaya geldiğinde, mahşeri kalabalık tarafından Halkevi Orkestrası eşliğinde büyük sevinç ve tezahüratla karşılanmıştır.

ATATÜRK halkın bu coşkulu karşılamasına fabrikanın girişindeki müdüriyet binasının balkonundan halkı selamlayarak cevap vermiştir. Açılışta yapılan konuşmalardan sonra Atatürk, fabrikanın yönetim dairesinden çıkarak iplik dokuma ve halı makinelerinin bulunduğu binaların kapısı önüne gelmiştir. Fabrikanın elektrik santralinin önünde elektrikle aydınlanan bir büstünü gören Atatürk, bir süre bu büstü inceledikten sonra “GÜZEL” diyerek fabrika müdürüne iltifatta bulunmuş ve daha sonra açılışı yapmıştır.

ATATÜRK ’ün fabrikayı açmasıyla birlikte 480 makine bir anda çalışmaya başlayarak ilk pamuğu işlemiştir. Tören boyunca bir uçak filosu fabrika üzerinde uçuşlar yapmıştır Atatürk’ün açtığı Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası, çok kısa bir sürede Nazilli’nin çehresini değiştirmiştir, Daha önce göç veren Nazilli kısa zaman içinde göç alan bir kent haline gelmiştir. Genç cumhuriyetin çağdaşlaşma projesi kapsamında en erken ve en köklü şekilde aydınlanan kentlerden biri, belki de birincisi Nazilli olmuştur. Nazilli’nin “ÇAĞDAŞLAŞMASINDA” Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası’nın yeri çok büyüktür.

1987 yılında Sümerbank’ın özelleştirilmesi kararı alınmış ve banka Kamu ortaklığı İdaresi’ne devredilmiştir. 1988 yılında ise Sümer Holding kurularak, Holdingin bankacılık birimi 1993’te Yüksek Planlama Kurulu kararıyla Sümerbank adı altında yeniden yapılandırılarak 24 Ekim 1995’te Garipoğlu Şirketler Grubuna 103,4 milyon dolara satılarak özelleştirilmiştir. Hayyam GARİPOĞLU ’nun “MALKİ” cinayeti ve “TÜRKBANK” sıkandalına adlarının karışması üzerine Sümerbank ellerinden alınmasına neden olmuştur. Sümerbank 21 Aralık 1999’da TMSF’ye devredilerek 9 Ağustos 2001 tarihinde “OYAK” grubuna satılmıştır. Tescil tarihi ise 11 Ocak 2002’dir.

EKSİKLİKLER BENİM FAZLALIKLAR DAHA ÖNCE EMEK VERENLERİNDİR.BİR BAŞKA YAZIMDA GÖRÜŞMEK ÜZERE ESEN KALINIZ.

Bu yazı www.sechaber.com.tr için yazılmıştır. Bu yazının kaynak gösterilmeden kopyalanması ve kullanılması “5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası“na göre suçtur.