Anadolu’da Urfa şehrine yakın olan Göbeklitepe bölgesinde birçok dairesel tapınak bulunmuştur. Günümüzden yaklaşık 12,000 yıl önce inşa edilmiş oldukları saptanmış olan bu tapınaklarla ilgili birçok soru halen yanıt bulmuş değildir. Bu yazıda tapınaklarla ilgili sorular sorup kendi yanıtlarımı sunacağım.
1) Kadim tapınaklar neden daire şeklinde idi?
Kadim toplumların inanç sisteminde güneş önemli yer tutuyordu. Güneşi kutsal sayan kadim toplumlar tapınaklarını da güneşe benzetip daire şeklinde inşa etmişlerdir.
2) Tapınaklarda neden iç-içe iki daire var?
Kadim tapınaklarda iki bölüm bulunurdu. İç dairesel bölüme grubun yöneticisi ve boyun (klanın) önemli kişileri girebilirdi. Dış dairesel bölümde ise genel halk gerebilirdi. Alttaki resimde Göbeklitepe tapınağındaki iç-içe iki daire görülüyor. İç bölümde ayakta duran iki sütun ve dış dairede birçok sütun bulunuyor.
3) İç bölümde neden iki sütun var?
İç bölümdeki iki sütun boyun yöneticisini ve eşini simgeliyor. O dönemde toplumların lideri erkek ve eşi de şaman kişi idi. İlk şamanlar kadındı ve eşleri kadar önemli idiler.
4) Sütunlardaki simgeler ne ifade ediyor?
Alttaki resimde ellerini önde kavuşturmuş yöneticiyi görüyoruz. Sütunun üst bölümüne kazılmış olan güneş ve ay (Kün-Ay) simgesi güneşe ve aya verdikleri önemi belirtiyor. Kemerdeki simge ise yönetici (Khan) olduğunu belirtiyor. Aynı simgeyi Hitit kralları da kullanmıştır.
5) Göbeklitepe tapınakları dünyada tek örnek midir?
Hayır, dünyanın birçok bölgesinde dairesel tapınak oldukları düşünülen dairesel yapılar bulunmaktadır. Alttaki resimler bu yapılardan bazılarını içeriyor. Solda Arkaim tapınağının fotoğrafını ve sağında çizimini görüyoruz. Bu tapınak Rusya’nın Başkurdistan bölgesinde bulunuyor. Solovetsky adaları ise Rusya’nın kuzeybatısındaki Beyaz Deniz ortasında bulunuyorlar. Stonehenge ise güneybatı İngiltere’de bulunuyor.
***Bu yazı www.sechaber.com.tr için yazılmıştır. Bu yazının kaynak gösterilmeden kopyalanması ve kullanılması “5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası“na göre suçtur.