Kıtaları birleştiren kahramanlar

1 Ağustos 1931 Cumartesi:

ATATÜRK bugün Yalova’da Amerika’dan gelen hava kahramanları Russel BORDMAN ile John POLANDO ‘yu kabul etmişlerdir.

Amerika’da bir Salı sabahı…

Takvimler 28 Temmuz 1931’i gösteriyordu. Sabahın ilk saatlerinde tam 6.00’da New York’tan hareket eden BOARDMAN ve POLANDO isminde Amerikalı iki cesur hava kahramanı tam 49 saat 5 dakika süren 9240 kilometrelik (4984 İngiliz Mili) yolu başarıyla tamamlamışlar,  kanatları sarı, gövdesi siyah büyük bir arıya benzeyen uçakla 30 Temmuz günü öğle saatlerinde tam olarak 13: 16’da İstanbul Yeşilköy Havaalanına inmişlerdi.

Amerikan Büyükelçisi Joseph GREV cesur hava kahramanlarını böyle karşılamıştır.

Bu bir dünya rekoruydu ve Fransa’dan Amerika’ya 7905 kilometrelik bir uçuş gerçekleştiren Fransız uçak filosu komutanı Yüzbaşı KOST ‘un rekoru kırılmıştı.

Değerli okurlar hemen bir hatırlatma yapmakta yarar görüyorum,

Avrupa’da bir propaganda seyahatine çıkmış olan ve ünlü Fransız Pilotu General dö GOYS ‘ün kumandası altında bulunan Fransız Uçak Filosu 29 Temmuz 1931 Çarşamba sabahı saat 07.00’de Sofya’dan hareketle saat 10.00’da Yeşilköy Havaalanına inmiştir.

Görsel 29 Temmuz sabahı saat 10:00 civarlarında çekilmiştir. İnen uçaklardan üç tanesi Breguet ve ikisi de Potez sistemindendir. Breuget sistemindeki uçaklardan biri pilot Delitre ’in birden hastalanması üzerine Riga’da kalmıştır. Filo komutanı General dö GOYS ile meşhur pilot “KOST” un rakip oldukları uçak ilk olarak inmiştir.

Evet, dünya mesafe rekoruydu bu ve dördüncü kez kırılıyordu. Dünyanın en büyük hadisesini teşkil eden ve bütün cihan tarafından neticesi heyecanla beklenen seyahat, İstanbul’da da büyük alâka uyandırmakla beraber maalesef hava yolcularının isimleri ve varacakları yer tam olarak bilinmediğinden istenilen tezahürat yapılamamıştır. Pilotlar Yeşilköy’e indikten sonra haberdar olan halkımız bu talihsizlikten çok büyük üzüntü duymuşlardır.

Özel girişimlerin desteği ve kişisel girişimleriyle New York’tan uçakla hareket edip 4984 millik mesafeyi, 49 saatte hiçbir yere inmeksizin alıp doğruca İstanbul’a gelen havacılara:

—“YENİ BİR HAVA REKORU İÇİN NİÇİN İSTANBUL’U TERCİH ETTİNİZ? 

Sorusu üzerine BOARDMAN ve POLANDO isminde Amerikalı iki cesur pilot şu yanıtı vermişlerdir:

—“SİZİ SELAMLAMAYA GELDİK. TÜRKİYE’DE ÇOK YENİ VE ÇOK İYİ ŞEYLER YAPILDIĞINI İŞİTTİK. BUNUN İÇİN BİZZAT GÖRMEYE VE YENİ TÜRKİYE’Yİ YERİNDE SELAMLAMAYA GELDİK.

Cesur hava kahramanlarını daha sonra şehrimizde kalacakları 11 gece için kendilerine tahsis edilen Pera Palas Oteline doğru yola çıkarlar.

Pilotlar Pera Palas Oteline geldikleri zaman çok şayanı dikkat bir kişi ile karşılaşmışlardır; Bu kişi, dünya mesafe rekorunu muhafaza etmekte olan Fransız pilotu Yüzbaşı KOST’tur.

Az evvel yukarıda da belirttiğim gibi,  iki gün evvel Fransa’dan şehrimiz İstanbul’a gelen Fransız uçak filosu Yüzbaşılarından, güzide ve cesur pilot KOST ve arkadaşları, bilhassa General dö GOYS, Amerikan pilotlarının Otel’de olduklarını duyar duymaz hemen koşmuşlar onlarda bu iki kahraman pilotu tebessümler ve neşe ile karşılamışlardır.

Amerikalı iki cesur pilotların ellerini sıkarken onları tebrik ediyor ve yanında bulunan Yüzbaşı KOST ‘u pilotlara takdim ediyordu. Birkaç defa KOST ‘un ellerini sıkarak Fransız Yüzbaşı pilotunu selamlamışlardır.

Amerikalı pilotlar, Fransız pilotların ellerini sıkarak istirahat için odalarına çıkarlarken intibalarını şöyle anlatmışlardır:

—“NE GÜZEL MEMLEKET… ŞİMDİ BİZİM İÇİN BİR BANYO HAZIRLANDIĞINI SÖYLEDİLER. BANA KALIRSA TÜRKİYE’DE LÂTİF BİR BANYO YAPMAK HER HALDE BAHRİ MUHİTLERDE BANYO YAPMAKTAN DAHA CAZİBEDAR OLSA GEREK…”

Pilotlar, bütün Amerikalılar gibi şakacı, otuz, otuz beş yaşlarında zayıfça fakat çok dinç ve cesur iki gençtir. Üzerlerinde bir pantolon ve alelâde bir gömlek, spor fanilası vardır.

Mister BORDMAN söze şöyle devam etmiştir:

—“SEYAHATİMİZ ÇOK İYİ GEÇTİ. NEWYORK’TAN SALI GÜNÜ SABAHIN SAAT ALTISINDA (NEWYORK SAATİ İLE) KALKTIK. ÇARŞAMBA GÜN SAAT ÜÇTE İRLANDA’DA VALENTİYA KASABASININ ÜSTÜNDE İDİK. SEYAHATİMİZİN EN MÜHİM KISMINI KATETTİĞİMİZ İÇİN ÇOK SEVİNMİŞTİK. CESARETİMİZ ARTMIŞ, KUVVEİ MANEVİYATIMIZ ARTMIŞTI. AKŞAMÜZERİ LONDRA ÜZERİNDEN GEÇTİK. GECE PARİS’İN ÜZERİNDEN GEÇERKEN ŞEHİRE BİRÇOK GAZETELER ATTIK. PARİS DERİN BİR UĞULTU İÇİNDE İDİ.

BUNDAN SONRA ÜÇ BİN METRE İRTİFADAN UÇMAYA BAŞLADIK. MERKEZİ AVRUPA’YI GEÇİP BALKAN’LARA DÂHİL OLDUĞUMUZ ZAMAN SIKI BİR YAĞMURA TUTULDUK. SIRSIKLAM ISLANDIK. UZAKTAN İSTANBUL’U SEÇMEĞE BAŞLADIĞIMIZ MAVİ BOĞAZ’IN MARMARA’NIN, KARDENİZ’İN FERAH VERİCİ RENKLERİNİ GÖRDÜĞÜMÜZ VAKİT BÜYÜK BİR SEVİNÇ DUYDUK. NİHAYET YEŞİLKÖY KARARGÂHINA GELMİŞTİK.”

1 Ağustos 1931 Cumartesi günü şehrimizden ayrılarak Selanik’e hareket edecek Fransız pilotu Yüzbaşı KOST, Amerikalı pilotların kırmış oldukları rekor hakkında şöyle demiştir:

—-“AMERİKA’LI ARKADAŞLARIMIZI FEVKALEDE BİR MUVAFFAKİYETTEN SONRA BURADA GÖRMÜŞ VE GÖRÜŞMÜŞ OLMAKLA MESUT VE BAHTİYARIM. TALİHİN GÜZEL BİR TECELLLİSİ İLE ŞİMDİYE KADAR BENİM TARAFIMDAN MUHAFAZA EDİLEN DÜNYA MESAFE REKORUNU KIRMAYA MUVAFFAK OLAN KIYMETLİ GENÇLERLE İSTANBUL’DA GÖRÜŞMEK MÜYESSER OLDU. KENDİLERİNİ EN BÜYÜK TAKDİR VE SAMİMİYETLE TEBRİK EDERİM.”

1 Ağustos 1931 Cumartesi:

ATATÜRK bugün Yalova’da Amerika’dan gelen hava kahramanları Russel BORDMAN ile John POLANDO ‘yu kabul etmişlerdir.

Özel girişimlerin desteği ve kişisel girişimleriyle New York’tan uçakla hareket edip 4984 millik mesafeyi, 49 saatte hiçbir yere inmeksizin alıp doğruca İstanbul’a gelen havacılar, sabahleyin saat 10.00’da vilayet, belediye, kolordu komutanlığını ziyaret etmişler, saat 14.30’da Dolmabahçe Sarayı rıhtımında Sakarya motoruna binerek Yalova’ya gelmişlerdir.

Motor saat 16.00’da Yalova’ya varmıştır.

Amerikalı Havacıları, İsmet Paşa, Tevfik Rüştü, Genel Sekreter Tevfik Beylerle milletvekilleri Büyük Otel’in girişinde karşılamışlardır.

Salona geçildikten sonra havacılarla birlikte gelen Amerikan Büyükelçisi Joseph GREV, iki havacıyı İsmet Paşa’ya takdim etmiş, Tayyare Cemiyeti Reisi Fuat Bey, İsmet Paşa’ya hitaben şunları söylemiştir:

—“TAYYARE CEMİYETİ (HAVA KURUMU) HAVACILIK DÜNYASINDA BÜYÜK HİZMETLERİ GÖRÜLENLERE MADALYA VERİR. AMERİKALI KONUKLARIMIZ AMERİKA’DAN BURAYA GELEREK BÜYÜK BİR BAŞARI GÖSTERMİŞLERDİR. BİLHASSA KONAK OLARAK ÜLKEMİZİ SEÇMELERİ TAYYARE CEMİYETİ’Nİ OLAĞAN ÜSTÜ DUYGULANDIRMIŞTIR. CEMİYETİMİZ KENDİLERİNE EN BÜYÜK MADALYAMIZIN VERİLMESİNİ KARARLAŞTIRMIŞTIR. KABUL EDERSENİZ MADALYALARIN SİZİN TARAFINIZDAN TALİKİNİ (GÖĞÜSLERİNE TAKILMASI) RİCA EDERİM.”

İsmet Paşa, madalyaları alarak:

GÜNÜN EN BÜYÜK OLAYINI YAPAN KAHRAMANLARA TAYYARE CEMİYETİ’NİN EN BÜYÜK MADALYASINI VERİYORUM.” Demiş, madalyaları havacılara takmıştır.

İsmet Paşa havacılara bir ziyafet vermiş, saat 18.00’de ATATÜRK, Amerika’dan gelen hava kahramanları Russel BORDMAN ile John POLANDO ‘yu köşkünde kabul etmişlerdir.

Amerikan Elçisi iki havacıyı ATATÜRK ‘e takdim etmiş, ATATÜRK, havacılarla yarım saat kadar görüşmüştür. Bu görüşme sırasında ATATÜRK, havacılara şunları söylemiştir:

-…”HARİKULÂDE SEYAHATİNİZİ TÜRK MİLLETİ YÜREKLERDEN TAŞAN TAKDİR VE MUHABBETLE KARŞILADI. AMERİKA SEMASINDAN YÜKSELEREK TÜRK SEMASINDA BELİRECEK KIYMETLİ MİSAFİRLERİ ORADAN UÇTUKLARI ANDAN İTİBAREN TÜRKİYE UFUKLARINA GELDİKLERİ VE TOPRAKLARIMIZA KONDUKLARI DAKİKAYA KADAR ALAKA VE HEYECANLA TAKİP ETTİ. MUVAFFAKİYETİNİZİ CAN VE GÖNÜLDEN DİLEDİ VE KENDİ MUVAFFAKİYETİ GİBİ SEVİNDİ.

FİLHAKİKA MUVAFFAKİYETİNİZ HEM FENNİN VE HEM TEKNİĞİN VE HEM DE BİLHASSA MEHARET VE CESARET İTİBARİLE İNSAN KUDRETİNİN EMSALSİZ BİR ZAFERİDİR.

KIT’ALARI BİRLEŞTİRİRKEN MİLLETLERİ YAKLAŞTIRIYORSUNUZ.

SİZİN GİBİ KAHRAMANLAR; MİLLETLERİ, BİRBİRİNİN SAADETLERİ VE KEDERLERİ İLE ALAKADAR OLAN BİR AİLE EFRADI HALİNE GETİRİRLER.

ŞÜPHE ETMEM Kİ, SİZ MEDENİYETİNİ HAYRANLIKLA TAKİP ETTİĞİMİZ YENİDÜNYA’NIN BÜYÜK DİLARI İLE ESKİ DÜNYA KIT’ALARININ MÜLTEKASINDA BULUNAN YENİ TÜRKİYE’Yİ BÖYLE VASITASIZ BİRLEŞTİRİRKEN AMERİKALILARIN VE TÜRKLERİN KALPLERİNİ DE BİRBİRİNE DAHA ZİYADE YAKLAŞTIRDINIZ.

BUGÜNÜN GENÇLİĞİ; ZAMANIMIZA KADAR BEŞERİYETİN TAHAYLÜL OLMADIĞI SEMAVİ YOLLARDAN İNSANLAR ARASINDA, MİLLETLER ARASINDA YÜKSEK DOSTLUKLARIN, YÜKSEK MUHABBETLERİN MÜESSİRLERİ OLUYOR. BU ULVİ HEDEFLERİN ULVİ İŞARETLERİNİ VEREN AMERİKA’NIN SİZİN GİBİ CESUR VE İDEALİST GENÇLERİNİ KARŞIMDA GÖRMEKLE, ONLARLA GÖRÜŞMEKLE MÜFTEHİR VE BAHTİYARIM.

SİZ SEMADA GÜZEL BİR YOL ÇİZDİNİZ. BU SEYAHATİNİZ TÜRK TEYYARECİLERİNE DE HAZIRLANMAK İÇİN BÜYÜK BİR TEŞVİK OLACAKTIR.

SİZİ HARARETLE TEBRİK EDERİM. ŞAHISLARINIZDA MUHTEREM AMERİKA MİLLETİNİ, AMERİKA BİLGİ VE TEKNİĞİNİ VE AMERİKA TAYYARECİLİĞİNİN KAHRAMAN MÜMESSİLLERİNİ SELAMLARIM.

YÜKSEK TOPLUMUNUZU DÜNYADA YÜKSEK BİR BİÇİMDE TEMSİL EDEN SAYGIDEĞER CUMHURBAŞKANINIZI, BU GÜZEL MÜNASEBETLE SAYGIYLA, SEVGİYLE ANARIM VE SİZE İYİ YOLCULUKLAR VE HER ZAMAN BÖYLE BAŞRILAR DİLERİM.”

ATATÜRK ayrıca duygularını şöyle ifade etmiştir:

-…”BEN AMERİKA’NIN KAHRAMAN ÇOCUKLARINI, KAHRAMANLIĞIN BÜTÜN EVSAFINA MALİK VE BU EVSAFI BÜTÜN CİHAN KARŞISINDA TATBİKA MUANNİDANE MÜTEŞEBBÜS GÖRDÜM. KENDİLERİ YÜKSEK KAHRAMANLIKLARINI, YÜKSEK TEVAZÜ İÇİNDE GİZLİYORLAR. ÜMİT EDERİM Kİ, BU GENÇLER BU YAPTIKLARINDAN DAHA BÜYÜK FİİLİ ESERLERE SAHİP OLACAKLARDIR. BUNUNLA ZATEN ÇOK YÜKSEK OLAN AMERİKA CAMİASI MÜFTEHİR OLACAĞI GİBİ, BÜTÜN İNSANLIK YÜKSEK HEYECANLI İFTİHARLARLA MESRUR OLACAKTIR.

BU SEVİNÇLERİN EN YÜKSEĞİNİ, EN DERİN HASSASİYETLE TÜRK MİLLETİNİN DUYACAĞINA ŞÜPHE YOKTUR. ÇÜNKÜ TÜRK MİLLETİ GÜZEL HER ŞEYİ, HER MEDENİ ŞEYİ, HER YÜKSEK ŞEYİ SEVER, TAKDİR EDER.

FAKAT MUHAKKAKTIR KİHER ŞEYİN FEVKİNDE TAPINDIĞI BİR ŞEY VARSA O DA YÜKSEK KAHRAMANLIKTIR. BU SÖZLERİM, ŞÜPHESİZ BUGÜNKÜ MÜTAYAKKIZ TÜRK GENÇLİĞİNİN KULAKLARINDA YÜKSEK VE MÜESSİR AKİSLER YAPACAKTIR. YÜKSEK HASLETLERİNE EMNİYETLE BAKTIĞIM ÇOCUKLARINDAN DAHA AZ ŞEY İSTEMEM.”

Amerikan Büyükelçisi Joseph GREV, havacılar adına ATATÜRK ‘e cevap vermiş, Türkiye’ye geldikleri andan başlayarak haklarında gösterilen içten gösterilere teşekkür etmiş, en büyük sonucun iki ulus arasındaki bağlılık ve dostluk olduğunu söylemiştir.

Amerikalı havacılar ATATÜRK ‘ün yanından ayrıldıktan sonra İstanbul’a dönerken göstericilere şunları söylemişlerdir:

—“GAZİ HAZRETLERİ TARAFINDAN KABUL EDİLDİĞİMİZDEN DOLAYI ÇOK MUTLUYUZ. GAZİ HAZRETLERİ’NİN YANINA GELDİĞİMİZ VE KENDİLERİYLE KONUŞMAYA BAŞLADIĞIMIZ ANDAN BAŞLAYARAK OLAĞAN ÜSTÜ BİR ZEKÂ KARŞISINDA BULUNDUĞUMUZU HEMEN ANLADIK. KENDİLERİ BİZİ İSTANBUL’DA OLABİLDİĞİ KADAR FAZLA KALMAYA DAVET ETTİLER. BU BÜYÜK GÖRÜŞMENİN HALA HEYECANINI DUYUYORUZ. BU ANIYI HİÇ UNUTMAYACAĞIZ. İSTANBUL’U TARİHTEN ÖĞRENMİŞTİK VE SEVMİŞTİK. BURADA GÖRECEĞİMİZ ŞEYLERİ BAŞKA YERDE GÖREMEZDİK. BU BAKIMDAN İSTANBUL’A UÇMAYI YEĞLEDİK.”

Evet, Takvimler 28 Temmuz 1931’i gösteriyordu. Sabahın ilk saatlerinde tam 6:00’da New York’tan hareket eden BOARDMAN ve POLANDO isminde Amerikalı iki cesur hava kahramanı tam 49 saat 5 dakika süren 9240 kilometrelik (4984 İngiliz Mili) yolu başarıyla tamamlamışlar,  kanatları sarı, gövdesi siyah büyük bir arıya benzeyen uçakla 30 Temmuz günü öğle saatlerinde tam olarak 13: 16’da İstanbul Yeşilköy Havaalanına inmişlerdi.

12 günden beri şehrimizde bulunan Amerikalı pilotlar bu sabah saat dört ile beş arasında uçaklarıyla Yeşilköy’den hareket edecekler ve saatte 125 kilometre süratle seyrederek Roma üzerinden geçmek sureti ile 12 saat sonra Cenova’ya ineceklerdir. Cenova’dan sonra gemi ile evvela New York’a ve oradan Boston’a  hareket ederek 26 Ağustos’ta Boston’da bulunacaklardır.

Mr. BOARDMAN ve Mr. POLANDO İstanbul’dan hareket kararını 8 Ağustos Pazartesi günü saat 15.00’de vermişler ve Amerikan elçiliği aracılığıyla; Tayyare Cemiyetini, Vilayeti, Belediye’yi ve Kolordu Komutanlığını haberdar etmişlerdir. Ayrıca aynı günün akşamı bu karar İstanbul Radyosu tarafından her tarafa duyurulmuştur.

Hava kahramanları, dün kendileri ile görüşen gazetecilere İstanbul’da gördükleri ilgi ve alakayı şu sözlerle taçlandırırlar:

—“BU GÜZEL ŞEHRE AYAK BASTIĞIMIZ DAKİKADAN İTİBAREN BİZİ SON DERECE MEMNUN EDEBİLECEK HER ŞEY YAPILMIŞTIR. BİZ GÖRDÜĞÜMÜZ, MİSAFİRPERVERLİĞE VE KADİRŞİNASLİĞE NASIL TEŞEKKÜR EDECEĞİMİZİ BİLEMİYORUZ. BİLHASSA TAYYARE CEMİYETİNE ÇOK MÜTEŞEKKİRİZ.”

İstanbul Tayyare Cemiyeti Başkanı Hasan Fehmi Bey:

—“FAKAT BİZ SİZE DOYAMADAN AYRILIYORUZ.” Demiştir.

Mister BORDMAN ‘da:

—“BİZ DE GÜZEL İSTANBUL’A DOYAMADAN AYRILIYORUZ. FAKAT REKORUMUZ KIRILACAK OLURSA BU SEFER TEKRAR KAZANMAK İÇİN NEW YORK’TAN DAHA UZAKLARA UÇARAK İSTANBUL’A İNECEĞİZ. REKORUMUZUN MÜNTEHASI O ZAMAN DA İSTANBUL OLACAKTIR.” Cevabını vermiştir.

Amerikalı pilotlar İstanbul’dan “1500” litre benzin alarak şehrimizden ayrılmışlardır.

EKSİKLİKLER BENİM FAZLALIKLAR DAHA ÖNCE EMEK VERENLERİNDİR. BİR BAŞKA YAZIMDA GÖRÜŞMEK ÜZERE ESEN KALINIZ.